Özgüven, yetişkinlikte kurulan bir özellikmiş gibi görünse de temelleri çoğunlukla çocukluk yıllarında atılır. Kadınların büyük bir kısmı, kendilerine dair olumsuz inançlarını aslında 5–12 yaş aralığında duydukları cümlelerden taşır. Bu dönem, beynin “kişisel değer” algısını oluşturduğu en kritik zaman dilimidir. Bu nedenle çocukluk dönemindeki eleştiriler, bir kadının kendisini yıllarca nasıl gördüğünü sessizce şekillendirebilir.
🧠 Çocukluk Beyni Eleştiriyi Neden Bu Kadar Ciddiye Alır?
Çocuklar, özellikle kız çocukları, çevrelerinden duydukları sözleri doğru kabul etmeye yatkındır. Çünkü beyin henüz eleştiri ile hakaret arasındaki farkı ayırt edemez.
“Sen zaten çok alıngansın”,
“Hiçbir şeye dikkat etmiyorsun”,
“Senin yüzünden böyle oldu”,
“Keşke ablan gibi olsaydın”
gibi cümleler, çocuk beyninde kimlik bilgisi gibi kodlanır.
Bu yaşlarda bir kız çocuğu kendine dair olumsuz bir tanımlama duyduğunda, bunun üzerine düşünmez; “Demek ki ben böyleyim” diye kabul eder. Yetişkinlikte özgüven eksikliği bu yüzden bir anda ortaya çıkmaz; çocuklukta yazılmış sessiz bir kaydın bugün etkisini göstermesidir.
👧 Aile Eleştirileri En Derin İzleri Bırakır
Bir kız çocuğu için aile, dünyanın merkezidir. Anne ya da baba tarafından yapılan eleştiriler büyük etki yaratır.
Özellikle şu tür eleştiriler kadınlarda kalıcı iz bırakır:
-
Görünümle ilgili eleştiriler: Kilo, saç, cilt veya kıyafet hakkında yapılan yorumlar
-
Kişilik yargıları: “Aşırı duygusalsın”, “çok hassassın”, “çekingen kız”
-
Başarı baskısı: “Daha iyisini yapabilirdin”, “Bu kadar mı?”
-
Kardeşlerle kıyaslama: “Ablan senden daha düzenli”, “Kardeşin senden daha akıllı”
Bu sözler yıllar geçse bile iç ses hâline dönüşebilir.
🌿 Yetişkinlikte Bu Eleştiriler Nasıl Özgüvensizliğe Dönüşür?
Bir kadın, çocukluk döneminde sürekli eleştirildiyse yetişkinlikte:
-
Başarısını küçümser
-
İlişkilerde değersizlik hisseder
-
Sosyal ortamlarda kendini yetersiz görür
-
“Ben ne dersem yanlış olur” düşüncesi gelişir
-
Hatalardan aşırı korkar
-
İnsanların onayına bağımlı hale gelir
Bunların çoğu çocuklukta duyulan cümlelerin yankısıdır.
🌸 Özgüveni Yeniden İnşa Etmek Mümkün mü?
Evet, mümkündür. Özgüven, yeniden öğrenilebilen bir beceridir.
-
Çocuklukta duyduğun olumsuz cümleleri fark etmek
-
Bunların “gerçek” değil, bir yetişkinin yorumu olduğunu anlamak
-
İç sesini yeniden düzenlemek
-
Küçük başarıları fark etmeye başlamak
-
Kıyaslamayı bırakmak
-
Kendine daha şefkatli konuşmak
Her kadın kendi değerini yeniden inşa edebilir. Özgüven doğuştan gelmez; hayat boyu gelişir.